ဒန္႔သလြန္

ဒန္႔သလြန္သီး ၊ ဒန္႔သလြန္ရြက္ကို ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားက ႏွစ္သက္စြာ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ေလ့ရွိၾကပါသည္။ ဒန္႔သလြန္သီးကို ခ်ဥ္ရည္ဟင္း ခ်က္ျပဳတ္ေလ့ရွိျပီး ဒန္႔သလြန္ရြက္ကို ေၾကာ္လို႔ တစ္ဖံု၊ ဟင္းခါးရည္ ခ်က္လို႔ တစ္မ်ိဳး စားၾကပါသည္။

က၀ိလကၡဏာ သတ္ပံုက်မ္း၌ “ဒန္႔သလြန္”ဟု ေရးသားပါသည္။ ဒန္႔သလြန္၏ ရုကၡေဗဒအမည္သည္ Moringa Oleifera ျဖစ္ျပီး horseradish tree, drumstick tree, Ben Oil tree ဟု အရပ္အမည္ ေခၚတြင္ပါသည္။ ဒန္႔သလြန္၏ ဇာတိေနရာမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ျဖစ္ျပီး အပူပိုင္းေဒသႏိုင္ငံမ်ားကို ပ်ံ႕ႏွ႔ံေပါက္ေရာက္ေနပါသည္။ ယေန႔တြင္ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ား ၊ ေတာင္အေမရိက ၊ သီရိလကၤာ ၊ မက္ဆီကို ၊ မေလးရွား ၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမ်ားအျပား စိုက္ပ်ိဳးၾကပါသည္။ ဒန္႔သလြန္ကို ႏိုင္ငံအလိုက္ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာစကားႏွင့္ အမည္တြင္ေပမယ့္ အသီး ပံုသ႑ာန္ေၾကာင့္ drumstick tree လို႔ လူသိမ်ားပါသည္။

ဒန္႔သလြန္ပင္ တစ္ပင္လံုးဟာ လႊင့္ပစ္စရာမရွိေအာင္ကို အဖိုးတန္လွ ပါတယ္။ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္ ေဆးဖက္၀င္အပင္ အျဖစ္ ဒန္႔သလြန္ဟာ ယေန႔ထက္တိုင္ အက်ိဳးျပဳေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ရြက္မွာ ပိုတက္ဆီယမ္၊ သံဓာတ္၊ ပရိုတိန္း ၊ ဗီတာမင္စီ ဓာတ္မ်ား ပါရွိေနပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒန္႔သလြန္ရြက္ဟင္းရည္ကို ေသြးတိုးေရာဂါရွင္မ်ားအတြက္္ ခ်က္ျပဳတ္ေပးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အျခား ႏိုင္ငံမ်ားတြင္မွာေတာ့ အရြက္ေျခာက္ကို အမႈန္႔ျပဳလုပ္ကာ ဟင္းရည္မ်ားတြင္ ထည္႔ကာ ခ်က္ျပဳတ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။

ဒန္႔သလြန္သီး အသီးႏုမ်ားကို ဟင္းခ်က္စားၾကျပီး ရင့္ေသာအသီးမွ အေစ့မ်ားကို ေျမပဲကဲ့သို ႔ စားၾကပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္သီး အေစ့မွ ဆီ ထုတ္ယူျပီး စားသံုးဆီ ၊ စက္သံုးဆီ အျဖစ္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္အပြင့္မ်ားကိုလည္း ခ်က္ျပဳတ္စားၾကပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ပြင့္မွာ လည္းပဲ ကယ္လစီယမ္၊ သံဓာတ္ ၊ ဗီတာမင္ ေအ ၊ ဗီတာမင္ ဘီ ၊ ဗီတာမင္ စီ ႏွင့္ ပရိုတိန္းဓာတ္မ်ား ၾကြယ္၀ေနပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ပြင့္ကို ဟင္းခ်က္လွ်င္ အရသာမွာ မိႈႏွင့္ဆင္တူပါတယ္။ ဒန္႔သလြန္ပင္ရဲ ႔ အေခါက္၊ အျမစ္ ၊ အရြက္ ၊ အသီး ၊ အပြင့္ အားလံုးတို႔ဟာ ရိုးရာတိုင္းရင္းေဆးအျဖစ္ ႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုး၀င္ပါတယ္။

ဒန္႔သလြန္ပင္ဟာ ၁၀ မီတာခန္႔ ျမင့္ျပီး ကိုင္းမ်ားက ကၽြတ္ဆတ္ပါတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာေတာ့ ကိုင္းျဖတ္ မ်ိဳးပြားယူၾကပါတယ္။ ဇြန္လ ၊ ဇူလိုင္လ ၊ ၾသဂုတ္လမ်ားတြင္ ဒန္႔သလြန္ကိုင္းကို ကိုင္းအရွည္ ၁ မီတာမွ ၂ မီတာ အတြင္း ျဖတ္ျပီး အပင္အသစ္အျဖစ္ ျပန္လည္ စိုက္ပ်ိဴးၾကပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးျပီး ၆ လမွ ၈ လ အၾကာမွာေတာ့ အသီး စတင္ သီးပါျပီ။

အပင္တစ္ပင္လံုး အသံုး၀င္ေသာ ဒန္႔သလြန္ပင္မွာ အသီး ၊ အရြက္ ၊ အပြင့္တို႔က အရသာလည္း ရွိတာေၾကာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး စီမံခ်က္ျပဳတ္ စားေသာက္ျခင္းျဖင့္ အစာလည္းေဆး ၊ ေဆးလည္းအစာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ေသြးတုိးေရာဂါအတြက္ ဒန္.သလြန္
ဒန္.သလြန္ပင္ဟာ ေဆးဖက္ဝင္တဲ. အပင္ျဖစ္ၿပီး ေသြးေပါင္ခ်ိန္(BP)က်ေစတဲ. အာနိသင္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင္. အ႐ြက္မွာ အမ်ားဆုံးပါ ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္႐ြက္မွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကုိက်ေစႏုိင္တဲ. အဓိကျဒပ္ေပါင္း (၅)မ်ဳိး႐ွိတယ္လုိ.ဆုိပါတယ္။

Niazinin A
Niazinin B
Niaziminin A
Niaziminin B
Niazimicin တုိ.ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီျဒပ္ေပါင္းေတြအားလုံးဟာ အျခားအသီးအႏွံေတြမွာ ပါဝင္မႈနည္းၿပီး ႐ွားလည္း႐ွားပါတယ္။ ဒန္.သလြန္အ႐ြက္နဲ. အသီးမွာသာ အမ်ားဆုံးေတြ.ရပါတယ္။ ေဖၚျပပါ ျဒပ္ေပါင္းေတြဟာ ၾကြက္သားေလးေတြ တင္းမာမႈကုိ ေလ်ာပါးေစပါတယ္။ ေသြးတုိးေရာဂါျဖစ္ၿပီဆုိရင္ ေသြးေၾကာေလးေတြတင္းမာၿပီး က်ဥ္းကုန္ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္အ႐ြက္နဲ. အသီးမွာပါတဲ. ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ ေသြးေၾကာနံရံမွာ႐ွိတဲ. ၾကြက္သားေလးေတြကုိ ေလ်ာ.ေပးတဲ.အတြက္ ေသြးေၾကာေလးေတြ က်ယ္လာၿပီး ေသြးေပါင္က်သြားပါတယ္။ ေသြးတုိးေၾကာင္.ျဖစ္တဲ. ဇက္ေၾကာတက္တာ၊ ေခါင္းကုိက္တာေတြပါ ေပ်ာက္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္မ်ဳိး ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ေစႏုိင္တာကေတာ. ဒန္.သလြန္သီးအေစ.မွာ ဆီးသြားေစႏုိင္တဲ.သတၱိ (Diuretic action) ႐ွိတယ္လုိ.ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင္. ေသြးတုိးေရာဂါ႐ွိသူေတြဟာ ဆီးေဆးေသာက္စရာမလုိပဲ ဒန္.သလြန္သီးရဲ.အေစ.ကုိ စား႐ုံနဲ. ဆီးသြားၿပီး ေသြးေပါင္က်ေစဖုိ. အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ေဖာေနတဲ.သူေတြအတြက္ ပုိၿပီး အက်ဳိး႐ွိပါတယ္။ ေသြးတုိးေရာဂါေဝဒနာ႐ွင္အတြက္ ဓာတုေဗဒေဆးဝါးေတြကေတာ. ေသြးေပါင္ကုိ စနစ္တက်တုိင္းတာၿပီး ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားတဲ.အတုိင္း ေဆးအခ်ိန္အဆကုိ တိတိက်က် ေသာက္ဖုိ.လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိ မေသာက္ႏုိင္ရင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ထုိးၿပီးက်ဆင္းသြားႏုိင္တဲ. ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္အ႐ြက္၊ အသီးစားလုိ. ေသြးေပါင္ခ်ိန္ထုိးၿပီးက်သြာတာမ်ဳိး ျဖစ္ေလ.မ႐ွိဘူးလုိ.ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင္. ေသြးတုိးေရာဂါေဝဒနာ ခံစားေနရသူေတြအတြက္ ဒန္.သလြန္႐ြက္၊ ဒန္.သလြန္သီးဟာ အလြန္ပဲ တန္ဖုိး႐ွိတဲ. အစားအစာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

ဒန္.သလြန္ရဲ.အာဟာရဓာတ္နဲ. ပဋိဇီဝဓာတ္
ဒန္.သလြန္ဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အာဟာရဓာတ္ေတြေပးစြမ္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္သီးအေျခာက္မွာ Protein ၂၉%၊ Carbohydrate ၂၈%နဲ. အဆီဓာတ္ ၄% ပါဝင္ပါတယ္။ ပါဝင္တဲ.အဆီဓာတ္ကလည္း မျပည္.ဝဆီ (Unsaturated fat) ျဖစ္လုိ. လူရဲ. က်န္းမာေရးကုိ မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ဗီတာမင္ေတြအေနနဲ. Vitamin A, C, E, Niacin, B6 နဲ. Folic acid တုိ.ပါ ပါတယ္။ သတၱဳဓာတ္ေတြအေနနဲ. Mg++, Ca++, Iron, Phosphorus, Selenium, Zinc စသျဖင္. အေရးပါေသာ သတၱဳဓာတ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါ ပါတယ္။ Zinc ဆုိရင္ 100g (၆ က်ပ္ တစ္မတ္သား)မွာ 25mg အထိပါတဲ.အတြက္ အပင္ေတြထဲမွာ အမ်ားဆုံး ပါဝင္မႈျဖစ္တယ္လုိ. ဆုိပါတယ္။ ဒီအာဟာရဓာတ္ေတြဟာ က်န္းမာေရးကုိ အသီးသီး အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ. ဒန္.သလြန္သီးမွာပါတဲ. Pterygospermin ဆိုတဲ. ဓာတ္ပစၥည္းဟာ သဘာဝပဋိဇီဝေဆး (Natural Antibiotic) တစ္ခုျဖစ္တယ္လုိ.ဆုိပါတယ္။ ဗက္တီးရီးယား အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေသေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ.အျပင္ မႈိ (Fungi) ေတြကုိပါ ေသေစႏုိင္တာျဖစ္တဲ.အတြက္ အေရျပားမႈိစြဲနာျဖစ္ရင္ ဒန္.သလြန္မ်ားမ်ား စားေပးဖုိ.တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ အဲဒီဓာတ္ပစၥည္းဟာ ဒန္.သလြန္သီးရဲ.အေစ.မွာ အမ်ားဆုံးပါဝင္တယ္လုိ.သိရပါတယ္။

ေရကုိသန္.စင္ေစျခင္း
ဒန္.သလြန္ကုိ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္တာအျပင္ သူ.မွာ ထူးျခားတဲ. ဂုဏ္သတၱိတစ္ခု ႐ွိေနပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ. ေရကုိသန္.စင္ေပးႏုိင္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္သီးရဲ.အေစ.မွာပါတဲ. Coagulant ေတြဟာ ေနာက္က်ိေနတဲ. ေရထဲကပစၥည္းေတြကုိ စုစည္းၿပီး အနယ္က်ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ျမစ္ေရတင္ၿပီးသုံးရတဲ. ေဒသေတြမွာ ဒန္.သလြန္ေစ.ကုိ အေျခာက္လွန္း၊ အမႈန္.ျဖစ္ေအာင္လုပ္ၿပီး အဲဒီျမစ္ေရထဲကုိ ထည္.လုိက္ရင္ ပါလာတဲ. အနယ္ေတြဟာ ေအာက္ကုိဆင္းသြားၿပီး ေရ ၾကည္လာတာ ေတြ.ရပါမယ္။ အခုေနာက္ပုိင္းမွာ စက္႐ုံေတြက စြန္.ပစ္တဲ. ေရဆုိးေတြကုိ ျပန္လည္သန္.စင္တဲ. ေနရာမွာေတာင္ စတင္အသုံးျပဳေနၾကၿပီလုိ. ဆုိပါတယ္။ ဒန္.သလြန္သီးရဲ.အေစ.မွာ ပါဝင္တဲ. သဘာဝပဋိဇီဝပစၥည္းေတြေၾကာင္. ေရထဲမွာ႐ွိတဲ. ေရာဂါပုိးေတြကုိပါ ေသေစႏုိင္တဲ.အတြက္ အလြန္ အသုံးဝင္ပါတယ္။

ဒန္.သလြန္ရဲ. တျခားအာနိသင္
ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ႏုိင္ျခင္း
အသည္းပ်က္စီးျခင္းမွ ကာကြယ္ႏုိင္ျခင္း
ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင္.မႈကေန ကာကြယ္ႏုိင္ျခင္း
အာဆင္းနစ္၊ ကက္ဒမီယမ္ စတဲ. အဆိပ္သင္.မႈေတြကေန သက္သာေစႏုိင္ျခင္းတုိ.ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

သတိျပဳရန္
ဒန္.သလြန္သီးကုိ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္မယ္ဆုိရင္ အခ်ဳိမႈန္. လုံးဝ မသုံးသင္.ပါဘူး။ ဘာေၾကာင္.လည္းဆုိရင္ အခ်ဳိမႈန္.မွာပါတဲ. Glutamic acid ဟာ ဒန္.သလြန္သီးရဲ. ေဆးဖက္ဝင္အာနိသင္ေတြကုိ အူနံရံက စုပ္ယူမႈကုိ ဟန္.တားႏုိင္လုိ.ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေသြးတုိးေရာဂါေဝဒနာ႐ွင္ေတြဟာ ဒန္.သလြန္.႐ြက္ကုိ ေၾကာ္မစားပဲ ဟင္းခ်ဳိအျဖစ္ ေသာက္သုံးသင္.ပါတယ္။ ဒန္.သလြန္႐ြက္မွာ ပါတဲ. ျဒပ္ေပါင္းေတြဟာ ေရမွာေပ်ာ္ဝင္တဲ.အတြက္ ေၾကာ္စားျခင္းထက္ ဟင္းခ်ဳိအျဖစ္ေသာက္ျခင္းက ပုိၿပီး အက်ဳိး႐ွိပါတယ္။

ကိုးကား
ဟနစံ
ေဒါက္တာခင္ေမာင္လြင္(FAME)၏ က်န္းမာသုတ အစီအစဥ္။

ဖါးစည္သံ